Masterclass-serie samenwerking formele en informele zorg in Amsterdam-Oost Verslag bijeenkomst 2, 27 maart
Het thema van de tweede masterclass was bondgenootschappelijk samenwerken. Martin Stam (oud-lector HvA outreachend werken) was gastspreker, en had ervaringsdeskundige Bianca Grootfaam (werkzaam bij Buurtteam Zuidoost) meegenomen, om samen in gesprek te gaan.
Kruideniertje
Het rechtse “maakbaarheids-denken” heeft overal in de samenleving voet aan de grond gekregen, ook in het sociale domein. Martin: “We zijn eigenlijk allemaal kruideniertje geworden.” Het is moeilijk om dat ineens anders te gaan doen.
Van rationeel naar relationeel
Het begint te dagen dat oude manier van new public management niet werkt. Voorbeeld: In Nieuw-West is nationaal programma Samen Nieuw-West van start gegaan. Martin deelde het schema van rationeel naar relationeel werken: we zitten nu in de rationele kant van het schema, we willen naar de relationele benadering toe.
Van hoofd/apart: doelrationele rechtmatigheid (cultuur van opleggen, hiërarchie en wantrouwen) Naar hart/samen: relationele rechtvaardigheid (cultuur van overleggen, samen en vertrouwen)
Bianca’s verhaal
Bianca deelde haar verhaal3 met de groep: over hoe ze in een moeilijke omgeving opgroeide, de straat op ging, jong moeder werd, in de drugswereld terechtkwam en daardoor meerdere keren in de gevangenis heeft gezeten, in verschillende landen. Toen ze uit de gevangenis kwam waren de problemen nog niet over: Haar kinderen waren uit huis geplaatst en ze stond er alleen voor. Nu kan Bianca haar struggles inzetten op een positieve manier, in haar werk als ervaringsdeskundige bij Buurtteam Zuidoost.
Vragen aan Bianca
Hoe werd je verwelkomd bij het Buurtteam?
“Ik werd echt voor de leeuwen gegooid. Wat nu? Ik ging in gesprek met collega’s, maar die voelden zich bedreigd. Ik begon met een eigen inloop voor amsterdammers. Ik vroeg collega’s erbij, op die manier dwong ik samenwerking af.”
Wat betekent “bondgenootschappelijk” voor jou? En hoe deed je dit in de gevangenis?
“Ten eerste contact leggen, luisteren, en vanuit jouw eigen verhaal een respons geven. In de gevangenis ging ik met allerlei vrouwen om, waarvan het de officieren niet lukte om ze te veranderen. Ik deed veel samen met deze vrouwen. De directrice zag toen mijn impact. Zo begon ik met dingen te organiseren (danswedstrijdjes, wie heeft de netste cel etc.).
Hoe kwam je in die helpende rol terecht in de gevangenis?
“Er kwam een ander westers meisje binnen in de Afrikaanse gevangenis, en zij noemde mij een “heks”. Alle Afrikaanse mensen keerden hun rug naar mij, want als heks ben je in Afrika bezeten. Ik was heel eenzaam. Na groot verdriet besloot ik mijn leven te veranderen. Ik ging in de kerk werken met vrouwen, ik was voor hen een luisterend oor. De directrice van de gevangenis was hierin een bondgenoot.”
Bianca schreef haar ervaringen op in haar boek “Ik zocht naar liefde”
Wat was het eerste dat jij aan jezelf moest veranderen toen je dacht “dit moet anders”?
“Ik wist niet wie ik was en had een laag zelfbeeld. Ik dacht dat ik niks kon. Doordat ik dingen in mezelf herkende die ik wel kon (bijvoorbeeld praten met vrouwen) begon ik in mezelf te geloven. Ook ben ik in het geloof gestapt.”
Het klinkt alsof je veel te geven hebt, hoe heb jij geleerd om je grenzen aan te geven?
“Ik kon inderdaad geen nee zeggen. Ik heb dat moeten leren. Ik heb het geleerd door andere mensen die mij er opwezen, en door zelfreflectie. Ik luister naar anderen en neem adviezen mee.”
Twee groepen om schema rationeel-relationeel te bespreken
Groep 1 met Karin en Martin
Mathijs mist het onderwerp geld in de twee rijtjes.
Rob brengt een situatie uit de praktijk in: Een bewonersinitatief zal komende week gecontroleerd worden door ambtenaren van de gemeente. Het initiatief moet laten zien wat ze gepresteerd hebben. Rob voorziet dat zowel ambtenaren als bewonersinitiatief uiteindelijk allemaal gefrustreerd zullen zijn. Hij vraagt de groep om raad in deze situatie. Zelf stelt hij voor om het gesprek open te breken: waar sta je, waar kom je vandaan, wat is voor jou de zin van je werk, je leven?
Reacties op de situatie van Rob:
Kim herkent dit van Cybersoek. Voor haar is het belangrijk dat je van je leidinggevende de ruimte krijgt om te doen wat je wil. Haar directeur zegt: “we verantwoorden het wel”. Leiderschap dat ruimte creëert.
Martin: Belangrijke factor is het ontwikkelen van een visie en daar draagvlak op krijgen. Ook: het verankeren van leren en ontwikkelen.
Rijks ervaring is dat mensen wel wíllen veranderen, maar dat het in de praktijk heel moeilijk is.
Groep 2 met Firoez
Het verhaal van Bianca en Martin wordt als herkenbaar gezien. Het laat zien hoe belangrijk een toegankelijke omgeving is voor mensen die ver van de voorzieningen staan. Het is een eyeopener om te beseffen dat achter een hulpvrager vaak een persoon met veel kracht en ambitie schuil houdt. De identiteit van formele organisaties laat soms niet toe om honderd procent klantgericht te werken. Bijvoorbeeld: WPI is naast het ondersteunen van mensen om een baan te vinden, ook een controlerend orgaan voor uitkeringen en heeft landelijk bepaalde taakstellingen en beperkingen. Ook tijd is soms een belemmerende facto. Er is niet genoeg tijd om iedereen de juiste aandacht te geven. De transitie gaat langzaam en vergt veel kleine stappen en geduld. De belangrijkste voorwaarde is dat pioniers die met deze transitie bezig zijn zich veilig en ondersteund voelen als ze vastberadenheid vertonen.
